نوبت کاری در قانون کار چگونه تعریف شده است؟

نوبت کاری در قانون

در قانون کار ماده 56 به بررسی موضوعات مربوط به نوبت کاری و شیفت‌بندی آن می‌پردازد. شغل‌هایی در جامعه وجود دارد که بایستی خدمات خود را به‌صورت 24 ساعته به جامعه ارائه نمایند. در چنین مواردی که کارمندان نمی‌توانند تمام 24 ساعت را سر کار باشند و یا طی این زمان برای همه ممکن است ساعات ماهانه آن‌ها را خیلی افزایش دهد، استفاده از تکنیک شیفت‌بندی یا‌ همان نوبت کاری معمول است. در این شرایط کارکنان به دسته‌های مختلف تقسیم و برای هر یک به‌صورت گردشی شیفت‌هایی در نظر گرفته می‌شود. در ادامه به نحوه شیفت‌بندی و همچنین شرایط پذیرش نوبت کاری پرداخته خواهد شد.

فوق العاده نوبت کاری چیست؟

یکی از نکات مهمی که درباره نوبت کاری وجود دارد، فوق العاده آن است. فوق العاده در نوبت کاری به این معنی است که کارکنانی که در این شرایط کار می‌کنند، به دلیل سختی کار حقوقی مازاد بر حقوق معمول دریافت می‌نمایند. درواقع حقوق هر ساعت کاری این دسته از عزیزان با یک شیفت افزایشی همراه است که بسته به نوبت و شرایط محاسبه می‌شود. مبنا و فلسفه محاسبه این فوق العاده به دلیل سختی کار در این شرایط است. در ادامه فوق العاده نوبت کاری را برای شیفت‌های مختلف بررسی خواهیم نمود.

انواع نوبت‌بندی کاری در قانون کار

در ماده 56 قانون کار انواع نوبت کاری به‌صورت کامل واضح با میزان فوق العاده آن‌ها تعریف شده است. به‌صورت کلی در این بند از قانون کار 4 نمونه شیفت یا نوبت کاری به شرح زیر تعریف شده است:

• شیفت صبح و عصر
• شیفت صبح، عصر و شب
• شیفت صبح و شب
• شیفت عصر و شب

هرکدام از شیفت‌های کاری در این قانون در طول 24 ساعت دارای 8 ساعت کار هستند. در ادامه شرایط هر یک این انواع نوبت کاری را با هم بررسی می‌کنیم.

شیفت صبح و عصر

شیفت صبح و عصر در نوبت کاری از ساعت 6 صبح آغاز و تا ساعت 14 بعدازظهر ادامه می‌یابد. عصر‌ها هم این شیفت کاری از ساعت 14 بعدازظهر آغاز و تا 22 شب ادامه پیدا می‌نماید. با توجه به اینکه این نوبت کاری بیشتر در طول روز قرار دارد، فوق العاده آن 10 درصد بیشتر از حقوق معمول در نظر گرفته شده است.

 

شیفت صبح، عصر و شب

این نوبت کاری دارای سه شیفت است. شیفت اول از ساعت 6 صبح آغاز و تا ساعت 14 بعدازظهر است. شیفت دوم از ساعت 14 تا 22 شب است و درنهایت شیفت سوم که به شیفت شب معروف است از ساعت 22 شب شروع شده و تا ساعت 6 صبح فردا ادامه خواهد داشت. فوق العاده این نوبت کاری طبق قانون 15 درصد بیشتر از حقوق معمول تعیین شده است. برای اطلاع دقیق از فرایند محاسبه این فوق العاده می‌توانید از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار استفاده کنید.

 

شیفت صبح و شب

شیفت صبح و شب نیز یکی دیگر از انواع نوبت کاری محسوب می‌شود که شیفت اول آن از ساعت 6 صبح تا 14 بعدازظهر  شیفت دوم آن از ساعت 22 شب تا 6 صبح فردا است. فوق العاده این نوبت کاری هم به دلیل شرایط سخت 22.5 درصد در نظر گرفته شده است.

 

شیفت عصر و شب

درنهایت آخرین نوع از انواع نوبت کاری هم شیفت عصر و شب است که دارای دو شیفت است. شیفت اول از 14 بعدازظهر تا 22 شب و شیفت دوم هم از 22 شب تا 6 صبح فردا است. فوق العاده نوبت کاری عصر و شب هم 22.5 درصد در نظر گرفته شده است.

 

روش محاسبه فوق العاده نوبت کاری برای هر نوبت

در این بخش قصد داریم تا روش محاسبه فوق العاده نوبت کاری برای هر نوبت را به زبان ساده معرفی کنیم. نحوه محاسبه حقوق در این شرایط بسیار ساده است. برای این منظور باید اقدامات زیر را به ترتیب انجام دهید:

• در قدم اول باید حقوق یک ساعت کارگر محاسبه شود. برای این منظور باید حقوق ماهانه را تقسیم بر تعداد ساعت کاری کل وی در یک ماه نمایید. برای محاسبه حقوق ماهانه نیز باید موارد مربوط به حق مسکن و از این دست را نیز محاسبه نمایید.
• در قدم دوم باید حقوق هر ساعت نوبت کاری را محاسبه کنید. برای مثال برای محاسبه نوبت کاری شیفت عصر و شب بعد از تعیین حقوق یک ساعت معمولی کارگر، به شرح زیر عمل کنید:
• حقوق یک ساعت معمولی را در ضریب 122.5 ضرب کنید. نتیجه نهایی حقوق یک ساعت کاری نوبت عصر و شب خواهد بود.
• حالا تنها کافی است کل میزان ساعت کاری در طول یک ماه را در عدد به دست آمده در مرحله قبل ضرب کنید تا میزان کل حقوق دریافتی فرد مشخص شود.